TantrAnanda    Tantramassages & -lessen

Hier vind je alles wat je altijd al wilde weten over Tantra, en nog veel meer!

Onze blog bevat een steeds groeiende schat aan informatie: historische achtergrond, strekkingen binnen Tantra, eigen visie, betekenis van Tantra voor onze tijd enz. Alles is onderbouwd vanuit vele jaren intensieve studie én ervaring, vanuit het zelf gaan van het Pad, alsook vanuit het begeleiden van mensen op het Pad. Een proces zonder eind...

De artikels worden voortdurend aangevuld en uitgebreid, nieuwe thema's komen aan bod, dus kom regelmatig eens terug.

Veel lees- en leerplezier!

Wat is Tantra?

In het Westen is Tantra bijna synoniem geworden voor "seks". Maar laten we even kijken naar de betekenis van het woord, om te beginnen. Strikt genomen betekent het niet meer of minder dan "geschrift, doctrine, boek". De Tantras zijn dus de spirituele geschriften welke de basis vormen voor alle tantra-yoga.

Een andere betekenis, welke graag door Westerse leraars wordt gebruikt, is "weven". Sommigen vertalen Tantra als "een technologie om te expanderen", dus tantrische meditatie en praktijk gebruiken om je bewustzijn te verruimen.

Beide vertalingen snijden hout, want Tantra is eigenlijk een systeem van technieken om je energie in lijn te brengen met de universele energieën. Tantra erkent de verwevenheid van alle energieën, als een onzichtbaar web wat alles en iedereen verbindt. Wanneer we Tantra beoefenen realiseren we ons dat we die Eenheid zíjn, net zoals een druppel in de oceaan tegelijk individueel én de oceaan zelf is.

Tantra is dus een praktijk, gebaseerd op een kijk op de realiteit, die niet behoort tot één bepaalde religie, maar in de esoterische dimensie van bijna alle religies is terug te vinden. 

In Tantra proberen we niet enkel wijsheid te bereiken, maar die ook volledig te belichamen. De goddelijke realiteit is niet gescheiden van de wereld, maar hier-en-nu aanwezig in elke ervaring! Wanneer je dit inzicht realiseert ervaar je complete 'Bliss', gelukzaligheid of Ānanda. Dit is niet hetzelfde als geluk of genot, maar een toestand van complete tevredenheid en aanvaarding, volledig onafhankelijk van welke omstandigheid ook. 

Alle vele tantrische technieken dienen slechts om de spiegel van de geest te reinigen zodat die deze altijd aanwezige Werkelijkheid weerspiegelt, waardoor de aangeboren wijsheid zonder vervorming naar buiten kan schijnen.

Hoewel dit allemaal erg 'spiritueel' of mystiek kan klinken, is de boodschap van Tantra niettemin helder en eenvoudig, wetenschappelijk zelfs en mede daardoor zeer geschikt voor de westerse wereld. De beoefening is geen dogmatisch systeem, maar eerder een pad van vreugde en bevestiging.

De basis van Tantra is transformatie, we maken gebruik van al onze energieën om de grootst mogelijke transformatie teweeg te brengen. De fundamentele energie hiervoor is de energie van onze eigen verlangens! Het is een pad naar binnen waarin je jezelf gaat ontdekken en leert de seksuele energie te verbinden met jouw hart, zodat je in liefde en pure aanwezigheid in en met jezelf komt. Het pad dat je volgt via jouw hart kan nog best lastig zijn, doordat we veel in ons hoofd zitten bij ongeveer alles wat we doen. We zijn op veel momenten ook bezig de ander te pleasen. Dat pleasen brengt ons verder weg van onszelf en van de magie die in het moment gebeurt. Tantra nodigt je uit om helemaal in het moment te zijn, om daarin jezelf te voelen en centraal te stellen. Jij bent verantwoordelijk voor je eigen geluk, het plezier en genot in je leven, net zoals de ander dat ook is. Pas als je totaal in het moment bent en bij jezelf kunt zijn, weet wat jou gelukkig maakt, wat je plezier of genot geeft, kan de interactie met een ander veranderen omdat jij duidelijk of duidelijker jouw grenzen en wensen kunt aangeven.

Foutief vertaalde Sanskriet teksten en modern occultisme hebben voor een verkeerd begrip van Tantra gezorgd. Tegenwoordig heeft men een erg vaag en beperkt beeld van wat Tantra nu eigenlijk is: meestal komt men niet verder dan iets als "heilige seksualiteit". En dat is jammer, want vooraleer men met iets aan de slag gaat, als een middel of werktuig, zou men best weten hoe het werkt. 

Lees meer over Tantra en seksualiteit.

Lees meer over Tantra en verlangen.

Geschiedenis van Tantra

Tantra, of Tantrisme, is een buitengewoon wijdvertakte en complexe esoterische traditie van Indische oorsprong. Het deed zijn intrede rond 500 na Christus, hoewel sommige voorstanders een veel langere geschiedenis claimen.

Historisch gezien duidt tantra op een bepaalde stijl of genre van spirituele leringen die ongeveer vijftienhonderd jaar geleden in India bekendheid verwierven - leringen die de continuïteit tussen Geest en materie bevestigen.

De wortels van Tantra liggen in de Vedische cultuur. Er ontstonden stromingen zowel binnen het Hindoeïsme als het Boeddhisme. In het Hindoeïsme voornamelijk als Kashmir Shaïvisme, en in het Boeddhisme vooral als de Tibetaanse Vajrayāna of Tantrayāna, waar ook invloeden van de Bön, oorspronkelijk sjamanisme uit Tibet, in terug te vinden zijn. 

In het begin van vorige eeuw ontdekten Westerlingen de Tantra in India en Tibet. Ze brachten hun, eerder oppervlakkige en uiterst beperkte kennis ervan mee naar het Westen. Zo ontstond weliswaar een Tantra-revival, zij het in een vorm die soms nog weinig of niets meer van doen heeft met de originele Tantra. We noemen dit Neo-Tantra. Waar de klassieke Tantra de totale Bevrijding van de mens als enig doel had, verschoof dit in Neo-Tantra naar (spirituele) seksualiteit, in het beste geval, en naar puur hedonisme in het slechtste geval. 

De laatste jaren zien we een beweging binnen de Neo-Tantra waarin terug meer aandacht wordt gegeven aan de werkelijke betekenis van Tantra. Onder de impuls van degelijk onderlegde onderzoekers en beoefenaars, en van daaruit bij de laatste generatie Tantra leraren, zien we in de hedendaagse Tantra scholen een soort van fusie ontstaan tussen klassieke en Neo-Tantra.

Lees meer over klassieke vs. Neo-Tantra.

Tantra en Yoga

Het is een goed bewaard geheim dat de oorsprong van hedendaagse (hatha-) yoga eigenlijk een afgeleide is van Tantra-yoga. De meeste Westerlingen geloven dat yoga komt van de yoga-sutra's van Patanjali. Dit klopt echter niet, want deze beschrijven slechts 4 āsanas of houdingen, allen zittend. Anders dan Tantra onderwees Patanjali ascese: yogi's moesten het lichaam transcenderen. Dit is niet echt meer terug te vinden in hedendaagse yoga, waar het meestal louter gaat over lichamelijke kracht en gezondheid. Het yoga-systeem wat we nu kennen is terug te voeren op Goraksha, die de oudste Hatha Yoga teksten schreef, ongeveer duizend jaar terug. Hij was een tantrika, die het complexe geheel van Tantra-yoga wilde vereenvoudigen, zodat het voor meer mensen bruikbaar werd. Vierhonderd jaar later schreef een andere yogi de Yoga Pradipika, een klassieke tekst, waar alle moderne yoga naar terug te voeren valt. Veruit de meeste yoga-leraars hebben zelf geen weet van de ware, tantrische, oorsprong van de yoga welke ze onderwijzen. 

Hoewel velen hebben gehoord over chakra's, kundalini en prana, heeft men meestal geen idee dat deze concepten rechtstreeks uit de tantrische geschriften stammen. Vóór Tantra was er zelfs geen sprake van al deze begrippen.

Het Hoogste Doel

Het hoogste doel in Tantra is het ontstijgen van de dualiteit en het realiseren van Eenheid, ook Verlichting, Bevrijding, Nirvana, Samadhi of Zelf-realisatie genaamd. Tantra-beoefenaars gaan echter wereldlijke geneugten en seksualiteit niet uit de weg. Volgens de tantrische visie vind je de bevrijding namelijk net ín de wereld, in het leven van alledag, in je werk, je relaties met familie en vrienden. Vergeleken met andere spirituele paden zou je kunnen stellen dat het er haaks op staat: het is het tegendeel van het pad van verzaking, van ascese, van de monnik of non. In plaats van afstand te doen van de wereld en het lichaam om een spiritueel doel te bereiken, zegt Tantra "JA" op het leven! Tantra ziet namelijk het goddelijke in alles. Hoe je ademt, eet, werkt, ja zelfs hoe je je ontlast, kan een spirituele praktijk worden. Het is een unieke spirituele traditie doordat het belichaming centraal stelt, je ervaart het lichaam als kanaal voor het goddelijke.  Tantra is dus de perfecte praktijk voor mensen die volop in het leven staan, een succesvol leven (willen) leiden. Je hoeft je niet terug te trekken in een donkere grot in de Himalaya om spiritueel te zijn. Je hoeft je lichaam niet achter te laten, maar je kan bewustzijn brengen in je dagelijkse leven. Je kan perfect een tantrika zijn waar en hoe je nu bent. Je wordt zo de hoogste versie van jezelf, zonder je leven op te geven. 

Asceten geloven dat het lichaam onzuiver is en dus een hinderpaal op weg naar het goddelijke. Tantrika's daarentegen geloven dat zij en het Goddelijke Bewustzijn reeds één zijn. Het enige wat nog te doen valt is door kennis uit ervaring dit ook te realiseren. In plaats van vanuit de geest te leven, roept Tantra op alle aspecten van je leven ten volle te leven, tot en met je relaties en je eigen identiteit. Tantra maakt dus geen scheiding tussen het goddelijke en het aardse, tussen materie en geest. Het is volgens de tantrische visie perfect mogelijk volledige Bevrijding in dit leven te bereiken. 

Uiteindelijk bestaat er goed noch slecht, zuiver noch onzuiver. De bedoeling van meditatie is onze geest helder te laten aanraken door het fundamentele principe van heelheid, van non-dualiteit. Tantra bevat krachtige methoden om met het allersubtielste niveau van bewustzijn in aanraking te komen, om dit gelukzalig, helder lichtbewustzijn te richten op de ruimtelijke en alles-doordringende ervaring van non-dualiteit.

Neo-Tantra vs. Klassieke Tantra

Tantra is een Aziatische religieuze of spirituele traditie, die ongeveer een duizend jaar geleden floreerde gedurende een aantal eeuwen, en nog steeds invloed uitoefent tot nu. Doordat er weinig informatie was over authentieke, traditionele Tantra, vulde neo-tantra ("nieuwe" Tantra) het hiaat maar al te graag op met seks-technieken. Die komen in alle smaken en kleuren, en zijn even divers in hun oorsprong. Sommige ervan stammen uit de Theosofische Vereniging, andere bv. komen van meer hedendaagse leraars als bv. de taoïst Mantak Chia. Ze bouwen verder op de weinige authentieke informatie die we hebben. Een vaak gebruikt concept is bijvoorbeeld dat van sperma-retentie. En hoewel in al deze technieken waardevolle elementen schuilen, is het nog steeds geen originele klassieke Indische of Tibetaanse Tantra. Neo-Tantra en klassieke Tantra bestaan naast elkaar. Het is goed het onderscheid tussen beide duidelijk te maken.

Klassieke Tantra: werkt met het subtiele of energie-lichaam, laat de kundalini opstijgen doorheen de chakra's met als doel onze Ware Essentie te realiseren. Veruit de meeste oefeningen worden zonder partner gedaan, maar in zeldzame gevallen, en enkel voor de vergevorderde en spiritueel rijpe beoefenaars kan ook rechtstreeks met de seksuele energie worden gewerkt, en zelfs met een fysieke partner in gemeenschap. 

Neo-Tantra: wat zichzelf graag gewoon ‘Tantra’ noemt, is ongeveer 120 jaar geleden begonnen. Westerse ‘Tantra’ behelst praktijken van sacrale seksualiteit, het nestelen van seksualiteit in een spirituele context, voornamelijk binnen het New Age gebeuren, seksualiteit op een bewuste of spirituele manier te beleven. Technieken gaan niet persé over seks zelf. Voorbeelden zijn: mindfulness, ademen, "eye-gazing", en hier en daar wat bijeen gesprokkelde authentieke tantrische oefeningen. De nadruk ligt steeds op het relationele of seksuele. Er worden vaak ook Westerse therapievormen bijgehaald. Ook 'tantramassage' is een 21e-eeuwse uitvinding, en dus helemaal Neo-Tantra.

Wat vandaag onder de noemer "Tantra" te vinden is, is eigenlijk zo goed als altijd Neo-Tantra, m.a.w. spirituele seksualiteit, of seksuele yoga. Dit op zich is geen reden om het niet te waarderen, maar er is verwarring doordat mensen die met (Neo-)Tantra bezig zijn denken dat dit teruggaat op de originele Indische traditie, terwijl in feite 99% ervan dit niet doet. Daardoor is Neo-Tantra evenwel nog niet waardeloos. Problematisch wordt het pas wanneer 'Tantra' ook wordt gebezigd als vlag voor platte erotische massage, of zelfs prostitutie. Dit is niet eens meer Neo-Tantra maar 'Happy Hooker Tantra'. 

De laatste jaren worden de technieken uit de klassieke Tantra steeds meer gecombineerd met heilige seksualiteit. Tantra is per definitie inclusief, dus dit strookt wel met de tantrische visie.

Echter: een kritische noot over Neo-Tantra door G. Feuerstein (Tantra, Path of Ecstasy)

Het reductionisme van Neo-Tantra is zo extreem dat een echte ingewijde nauwelijks het tantrische erfgoed erin zou herkennen. De meest voorkomende verdraaiing is om Tantra Yoga te presenteren als een discipline van geritualiseerde of heilige seks.
De overweldigende indruk is dat Neo-Tantra gebaseerd is op een diepgaand verkeerd begrip van het tantrische pad. De belangrijkste fout is het verwarren van tantrische gelukzaligheid (ānanda, mahā- sukha) met gewoon orgastisch plezier. De woorden "plezier" en "genot" zijn inderdaad prominente slogans in de Neo-tantrische literatuur. Het is denkbaar dat deze benadering van Tantra nuttig is voor mensen die op zoek zijn naar een bevredigender of vermakelijker seksleven, maar ze staat in de meeste gevallen ver af van de ware geest van Tantra. Eigenlijk is het bedroevend misleidend, want in plaats van iemands impuls te wekken om verlichting te bereiken ten voordele van alle wezens, heeft het de neiging narcisme, zelfbegoocheling en valse hoop in de hand te werken. Precies het tegenovergestelde dus van wat ware Tantra beoogt!

Linker- en rechterhand Tantra

Binnen de klassieke Tantra onderscheiden we drie benaderingen. Hoewel ze allen hetzelfde beogen, nl. bevrijding door belichaming, is hun aanpak verschillend. We noemen ze Linkerhand Tantra en Rechterhand Tantra, soms ook Rode en Witte Tantra, en Kaula.

Tantra van de linkerhand (vāma mārga) is een extreem, krachtig en transformerend pad. Het gebruikt technieken welke in meeste tijden taboe waren en zijn, zoals seksuele oefeningen of gebruik van middelen, ontwikkelen van siddhis of bovennatuurlijke krachten. Het is een radicaal pad naar Verlichting. 

Tantra van de rechterhand (dakshini mārga) is een subtieler, vriendelijker en meer conventioneel pad, waarin vooral met verfijnde technieken, zoals visualisatie en meditatie, wordt gewerkt. Je zou kunnen zeggen dat het wat ascetischer is en dus dichter aanleunt tegen het pad van yoga.  

Een derde richting was de Kaula, welke zich erg richtte op het Shakti element. Vrouwen speelden hierin de hoofdrol, zowel als 'consort' (seksuele partner) en als initiator. We kennen de Kaula vooral van de leringen over kundalinī śakti, de slangenkracht.  

Waar in het oude India een vrije kijk op seksualiteit heerste, is het tegenwoordig één van de landen waar seksualiteit net het meest wordt verdrukt. India werd dus steeds puriteinser en meer gericht op ascese. Dit heeft ervoor gezorgd dat de Linkerhand Tantra zogoed als uitdoofde. Meer dan 75% van de oude tantrische geschriften gingen verloren. In het conservatieve land konden de authentieke tantrische en yogische praktijken niet overleven.  

Tantra in de 21e eeuw

Het doel van Tantra is mensen naar bevrijding te leiden. En aangezien mensen een resultaat zijn van de cultuur waarin ze leven, hun personaliteit en hun geschiedenis, lijkt het geen best idee de klassieke Tantra methoden onveranderd toe te passen op de moderne mens. Zonder aan de kern ervan te raken, is het perfect mogelijk én wenselijk de praktijk te updaten en de oude tradities te integreren in de mens van nu. De context van een bepaald Pad verandert voortdurend, je kan hetzelfde model niet door de eeuwen heen onveranderd toepassen. We leven nu bv in grote steden, vol vervuiling en mentale ruis. Onze energetische lichamen zijn erg verzwakt door blootstelling aan de onophoudelijk informatiestroom, bv. van sociale media.

Wanneer we de gevorderde tantrische praktijken willen volgen, zal het noodzakelijk zijn eerst onze energielichamen op andere manieren te versterken. 

Het zou zelfs wel eens gevaarlijk kunnen zijn technieken uit oude geschriften blindelings te volgen, en wel om twee redenen. Deze werden steeds mondeling doorgegeven, in een directe overdracht van meester op leerling. Zonder leraar waren de teksten onvolledig, of zelfs gewoon onbegrijpelijk, vaak ook nog eens in gecodeerde taal neergeschreven. Daarnaast is Tantra bovenal een praktijk, een kennis vanuit ervaring, i.p.v. een intellectueel begrip. Het is een beetje zoals met richtingsaanwijzers: met de tijd veranderen wegen, maar wanneer de borden blijven staan sturen die je uiteindelijk niet meer de juiste richting op... Door de oude geschriften uit te breiden en te moderniseren, zonder de kern te raken, verkrijgen we een onderricht wat onze directe ervaring ondersteunt, en echte resultaten oplevert in ons leven van alledag. We kunnen vandaag de dag nog perfect heil vinden in Tantra, als we maar de juiste benadering vinden.

Tantra en extase

Tantra is de enige wetenschap die ooit ontwikkeld is, welke je een extase kan geven die niet tijdelijk is, een orgastische vreugde, die vierentwintig uur per dag blijft, die net zo wordt als ademhalen of de hartslag: ze is er gewoon.

Als mensen vierentwintig uur per dag in wanhoop kunnen leven, waarom kunnen ze dan niet vierentwintig uur per dag in extase leven? Als wanhoop vierentwintig uur per dag mogelijk is, dan is extase ook mogelijk. Maar dan moet je de geheimen van Tantra leren.

Het fundamentele geheim is: wanneer je met iemand de liefde bedrijft, onthoud dan dat de persoon slechts een venster is. Raak niet te geïnteresseerd in het raamkozijn; de persoon is slechts een raam -- je bedrijft de liefde met het universum!

Raak dus niet gehecht aan het raam. Er zijn andere vensters, er zijn andere deuren, en als je moedig genoeg bent zijn er geen vensters en deuren nodig, je kunt in de open lucht komen -- de hele hemel is beschikbaar! Bedrijf de liefde met de sterren en de hemel en de wolken. Het zal een beetje gek lijken, maar het zal een immense gelukzaligheid brengen: de liefde bedrijven met de aarde, met het gras, met de bomen, gewoon verliefd zijn op alles wat bestaat. Dat is een partner worden, een erotische partner van de kosmische minnaar.

Langzaam lost men op in de kosmos.

Onthoud het geheim: hecht je nooit aan individuen; ze zijn slechts kleine vensters in het universele. Denk aan het universele. Bedank het individu maar onthoud het universele. Wees dankbaar voor het individu maar raak niet gehecht, word niet bezitterig en wees niet bezeten. Als je kunt vermijden bezeten en bezitterig te zijn, gaat deur na deur open en op een dag verdwijnen alle muren. Je bent plotseling onder de hemel. Het hele bestaan wordt je liefdesaffaire.

Osho - uit "Going all the way"

Tantra en overgave

Overgave kan je niet doén, dus is de vraag: hoe kom je daar? Dit is de grote paradox.

Wanneer je jezelf overgeeft aan iets of iemand, is wat je dan eigenlijk doet de controle aan iemand anders geven. Dat is geen overgave. Werkelijke, spirituele overgave is de acceptatie van het volledige moment, zoals dat zich NU voordoet. De ander is deel van dat moment, maar dat ben jij zelf ook. Je geeft je dus net zoveel over aan jezelf.

Er zijn spontane lichaamsprocessen, die je hoef alvast niet te doen, dus daar is vanzelf overgave. Als kind was onze levensstroom vrij, en dus leefden we ook in een staat van overgave. Die levensstroom werd echter ingeperkt door geboden en verboden. We hebben geleerd erg op 'doen' gericht te zijn, waardoor onze energiestroom ook meer naar het denken bewoog. En we ontwikkelden een ego, wat niets anders is dan een synoniem voor verkramping, dus afwezigheid van overgave.

Cruciaal voor overgave immers is ontspanning. Voor ontspanning is echter eerst veiligheid nodig. Die ligt voor een deel buiten je (je partner, je omgeving...) maar ook binnenin jezelf, doordat je kan vertrouwen dat je je grenzen kan aangeven.

Er bestaan tools om overgave te faciliteren: dieper ademen, aanraking, beweging bv je energie laten stromen in dans, en klank. Tantra maakt bewust gebruik van heel wat technieken die overgave oproepen. Ook door het herkennen van je blokkades, en ze te erkennen, er 'ja' tegen te zeggen, kan er zich iets in je openen. 

De weerstand die ervoor zorgt dat we geen overgave ervaren is vaak dat we het gelijkstellen aan 'overgeleverd zijn', wat negatief is. We stellen het gelijk aan geen grenzen meer kunnen aangeven. Net dit gevoel dat er negatieve dingen kunnen gebeuren heeft er als kind voor gezorgd dat we 'nee' gingen zeggen. In werkelijk overgave echter behoud je je kracht om je grens te bewaken. Je behoudt je volle aanwezigheid.

De gevolgen van in overgave te gaan kunnen ingrijpend zijn. Je kan in extase komen, wat de combinatie is van complete ontspanning plus een volledig vrije energiestroom. Hierdoor kan vanalles in je lichaam lostrillen. De vrijgekomen Shakti-energie botst dan a.h.w. tegen de spanningen in je lijf, waardoor die zachter kunnen worden. Je voelt je meer gedragen op een goddelijke stroom, en de energie begint door je heen te werken. 

Lees meer over Tantra en extase.

Wat is seks volgens Tantra?

Tantra definieert seks veel minder strak dan wat we gewoonlijk doen, nl. voorspel-man/vrouw-daad-klaarkomen-slapen. Tantra zegt niet: seks begint hier en eindigt daar. Wanneer je seks definieert heb je het vroeg of laat wel gezien en wordt het saai.

Tantra is een spiritueel pad wat ons helpt te herinneren wie we werkelijk zijn, en daarbij het hele levensveld inschakelt, het hele leven omarmt. Waar we de liefde bedrijven ligt zo een breed veld om dat leven te ervaren: orgastische ervaringen, tederheid maar ook donkere ervaringen als eenzaamheid enz. Elkaar letterlijk en figuurlijk in alle naaktheid tegenkomen vraagt veel moed en vertrouwen, want wat als de ander je daarin niet ziet of erkent?

En waar begint het fysieke luik van seks? Dat kan al zijn bij een oogcontact, of gelijk wanneer er energie tussen twee mensen gaat stromen, of misschien zelfs zonder fysieke aanwezigheid, vanuit fantasie of herinnering. En het eindigt ook niet na de vrijpartij, want misschien zit je nog dagenlang op die energiegolf. Het mooie aan het beoefenen van Tantra is dat de vervulling zit in elke ervaring. Elke ervaring kan een orgastische smaak krijgen, zowel de fijne als de minder fijne. Je bent a.h.w. aan het vrijen met het Bestaan.

Tantra nodigt uit om seks ook gewoon meer te integreren in je dagelijkse leven. Het hoeft niet afgebakend te zijn, niet in een moment en niet op een plaats. Het mag gewoon meanderen. Je kan het tantrische meenemen in je vrijen, maar je kan het vrijen ook meenemen weer het leven in: de zon op je huid voelen, die sappige perzik eten, of het water op je huid voelen… Elke ervaring wordt dan zinderend.

Maar hoe kom je daar? Door helemaal in je gevoeligheid te gaan, je helemaal te openen voor de ervaring. Door te zijn met wat er is, je ontspannen in wat het ook is, je sensualiteit te brengen in wat je ook doet, te vertragen en ja te zeggen tegen al je ervaringen. Het is de stroming van energie die zo verrukkelijk is, niet het bereiken van een orgasme op zich.

Wat is (geen) tantrische seks? Tantrische seks bestaat eigenlijk niet. Je kan wél de tantrische principes meenemen in de seks: aanwezig zijn in het hier-en-nu, dat je voelt, dat je je laat raken op een emotionele laag, dat je open en nieuwsgierig blijft, dat het vrijen niet hoeft te voldoen aan een bepaald beeld, dat het een dans kan worden... Dan kan het zowel een super piek-orgasme worden, maar net zo goed een trage, lange sessie. In Tantra gaat het over jezelf toestaan elke ervaring te omarmen, dus ook de dierlijke, of het spelen met macht of dominantie. Tantra sluit nu eenmaal niets uit, dus ook geen geilheid of lust. Alleen zullen we vanuit Tantra eerder de onderbelichte kant van seks aandacht geven, nl. traagheid, tederheid, aandacht enz. om aan te reiken dat er zoveel meer mogelijk is. We kijken in Tantra ook veel meer naar “hoe beweegt de seksuele energie in mij?” i.p.v. je te richten op de ander. De vervulling zit nl. in jezelf, niet in wat de ander brengt. Dat is een mooi verschil met gebruikelijke seks, waar we denken dat we de ervaring bij een ander moeten halen. 

Vrij uit een podcast "Tantra en Seks" - Centrum voor Tantra

Tantra en het belang van meditatie

Er is een basisfout waar mensen in trappen: ze vinden een deel van de waarheid, en in plaats van het geheel te ontdekken, bedenken ze het resterende deel om het gat op te vullen. In plaats van de hele waarheid te ontdekken, is het de menselijke neiging om te zeggen: "Waarom moeite doen? We hebben een klein stukje gevonden dat genoeg is voor de vitrine.”
Tantra heeft bijvoorbeeld gelijk dat seksuele energie de basisenergie is, dus moet deze energie getransformeerd worden in hogere vormen. Maar wat er gebeurt is dat mensen nooit erg diep in meditatie gaan; meditatie blijft meestal secundair. En de seksualiteit van de mens toont zich zo krachtig dat het in de naam van Tantra gewoon een seksuele orgie wordt. Meditatie had het belangrijkste moeten zijn omdat dat de energie zou transformeren, maar dat wordt secundair.
En veel mensen die seksueel onderdrukt zijn, sluiten zich aan bij een Tantra school. Ze zijn niet geïnteresseerd in enige transformatie, enkel in het kwijtraken van hun onderdrukkingen; hun interesse is in wezen seksueel.
Dus hoewel Tantra een stukje waarheid bevat, kan het hierdoor niet juist gebruikt worden. Tenzij dat stukje waarheid op de tweede plaats komt en meditatie op de eerste plaats, zal het altijd gebeuren dat mensen in Tantra allerlei perversies meebrengen. En ze zullen het gevoel hebben dat ze iets religieus doen, iets spiritueels.

Tantra faalt om twee redenen. De eerste is een innerlijke reden - dat meditatie niet tot het centrale punt wordt gemaakt. En ten tweede heeft Tantra geen speciale methodologie voor de perverselingen en de onderdrukten, zodat eerst hun onderdrukkingen en perversies geregeld kunnen worden. En als ze eenmaal normaal zijn, zouden ze moeten worden geïntroduceerd in meditatie. Pas na diepe meditatie zouden ze aan Tantra-experimenten mogen meedoen. Doordat dit ontbreekt wordt het hele gebeuren, in naam van een geweldig systeem, gewoon een exploitatie van seks.
En deze mensen zullen zich goed voelen, opgelucht, omdat de maatschappij hen niet toestaat... In de groep mogen ze alles doen wat ze willen, zoveel onderdrukking zal eruit gegooid worden en ze zullen zich opgelucht en licht voelen en zich dankbaar voelen dat ze door een geweldige Tantra-ervaring zijn gegaan. Maar er is geen ware Tantra-ervaring geweest - het was gewoon een seksuele orgie. En binnen een paar dagen verzamelen ze weer onderdrukkingen omdat ze het buiten in de maatschappij niet kunnen doen. En die onderdrukte mensen zijn blij omdat ze zich na een tantraweek opgelucht voelen; ze denken dat dit enige spirituele groei is. Maar binnen twee of drie dagen is al die spirituele groei verdwenen en zijn ze klaar voor een andere groep. Dus worden ze vaste klanten, chronische “tantrikas”.

De tempel van Khajuraho heeft prachtige beelden in alle seksuele houdingen. Het was een Tantra-school die de tempel en die beelden heeft gemaakt. En het eerste wat de student moest doen was mediteren op elk beeld. Het kan zes maanden duren, maar je moet naar elk beeld kijken tot je het kan zien als een beeld zonder seksualiteit. Maar alleen al door er maanden naar te kijken, wordt het een puur kunstwerk; alle pornografie verdwijnt. En pas als je de hele tempel hebt omcirkeld, laat de meester je binnen in de tempel. Die zes maanden zijn er van immense meditatie en van enorme bevrijding, alle onderdrukkingen vallen weg: je voelt je absoluut licht. Dan laat de meester je binnen. En in de tempel is er geen seksueel beeld; in de tempel is er niets - leegte. Dan leert de meester je hoe je dieper in je meditatie kunt gaan die in de zes maanden is ontstaan. En nu kun je heel diep gaan omdat er geen belemmering is, geen probleem, geen seksualiteit. En dit diep gaan in meditatie zonder seksuele verstoring betekent dat de seksuele energie meebeweegt met de meditatie, niet ertegenin. Zo wordt het getransformeerd en neemt het hogere vormen aan.

Osho - Vrij uit "The Path of the Mystic" Discourse #38

Ejaculatie, ja of nee?

De idee van het controleren van de ejaculatie binnen Tantra blijkt vnl. voort te komen uit Taoïstische innerlijke alchemie (bv. Mantak Chia) of Hatha Yoga bronnen. Deze visie speelt eigenlijk geen enkele rol binnen de klassieke Indische Tantra (bv. Kashmir Shaivism). Zelfs in de meest uitgesproken linkerhand-Tantra scholen, waarin rituelen van seksuele vereniging werden beoefend als een vorm van meditatie, was ejaculatie net wél gewenst. Daarin werden de lichaamssappen zelfs ingenomen, vanuit de visie dat alle duale categorieën, bv zuiver/onzuiver, moesten ontstegen worden.
In de Tibetaanse Tantrayana daarentegen gaat men opwinding en orgastische bewustzijnstoestanden verhogen door het controleren van de ejaculatie. Seksuele yoga wordt dan gebruikt om steeds subtieler bewustzijn te ervaren.
Wat dan met ‘orgasme’? Wij stellen dit meestal gelijk aan ‘climax’: de plotse ontlading van fysieke spanning, opgebouwd door seksuele opwinding. In de Tibetaanse Tantra echter spreekt men van “Bliss”, de extatische toestand, welke net zo goed kan ontstaan vanuit non-seksuele meditatie. Orgasme wordt dus losgekoppeld van het louter biologische, fysieke gegeven van zaadlozing. Dr. Nida Chenatsang haalt bv. aan dat zelfs het kortstondige grove orgasme ons een glimp bezorgt van onze wezenlijke Geest van Great Bliss, de absolute gelukzaligheid van Zijn.

De bron van een orgasme is iets goeds, maar wanneer ons verlangen explodeert en we dreigen de energie te verliezen, zouden we moeten de kundalinī van de lagere chakra's omhoog brengen en het naar de juiste plaatsen verspreiden. Tantrische oefeningen helpen ons te leren onze energie te channelen. Gewone meditatie kan saai zijn, maar hier is het meditatie-object aantrekkelijk: het is ongelooflijk, tintelend genot! We moeten niet buiten onszelf zoeken naar goud, we hebben een goudmijn binnen ons zenuwstelsel, we moeten het enkele leren gebruiken en bevredigd zijn.

Niettegenstaande in de praktijk van karmamudra, of seksuele yoga, het controleren van ejaculatie een must is, worden 5 uitzonderingen vermeld, waarvan één is dat langdurig niet ejaculeren ziekte  kan veroorzaken. Tibetaanse geneeskunde, helemaal verweven met Tantra, adviseert mannen wel te ejaculeren tijdens de winter, wanneer ze rijker, vetter voedsel eten, en minder of niet tijdens de zomer. Eigenlijk zeggen zowel Tibetaanse Tantra als geneeskunde dat het beter is het sperma wat vol levenskracht zit, zo weinig mogelijk te verspillen. Mannen putten hun lichaam uit, en geraken vermoeid door de zaadlozing. Vanuit Westerse medische hoek adviseert men eerder tegen het ophouden: het sperma zou nl. kunnen in de blaas terechtkomen en deze 'retrograde ejaculatie' zou kunnen schade toebrengen aan de prostaat. Dit is natuurlijk een volledig fysieke benadering, en gaat uit van een krampachtig tegenhouden van de ejaculatie, terwijl het in Tantra helemaal om volledig ontspannen, bevrijden van energie en verhogen van bewustzijn draait. 

En wat dan voor de vrouw? Het algemene idee is dat een vrouw, in tegenstelling tot de man, geen energie verliest bij het klaarkomen. Ook dit moet genuanceerd worden, want ook een vrouw kan zich moe of slaperig voelen na orgasme of ejaculatie. Andere vrouwen voelen zich net heel erg wakker en geënergetiseerd erdoor, dus dan kan het net aangewezen zijn wél voor klaarkomen te gaan.

Samengevat: beperk ejaculatie om de energie en een alert bewustzijn te behouden, maar wees daar niet te strikt in. Verleg je aandacht van het biologische aspect naar het bewustzijnsaspect: ga voor het ervaren van Bliss, en probeer dit uit te breiden in diepte en in tijd. De obsessie met klaarkomen, aanwezig in de meeste mannen, verdwijnt daardoor naar de achtergrond en in plaats daarvan ontvang je het oneindig meer vervullende van Grote Gelukzaligheid (Great Bliss), welke je Ware Natuur is.

Enkel de beoefenaars van de Hoogste Yoga Tantra, die zich wijden aan Tummo (innerlijk vuur) en Karmamudra praktijken, vermijden best ejaculatie in het geheel.

Boeddhistische Tantra - de geheimen van het Tantrayana-pad

Een snelweg naar Verlichting!

Boeddhistische Tantra onderwijst geen hogere lering binnen het boeddhisme, enkel een andere methode.

Binnen het boeddhisme onderscheiden we verschillende wegen (of “voertuigen”), elk met hun eigen benadering, en elk geschikt voor een bepaald type mens:
- Hinayāna: het uiterlijke pad van regels, geboden en verboden
- Mahayāna: het innerlijke pad van mededogen en meditatie
- Tantrayāna of Vajrayāna: het geheime pad van transformatie van energie

Binnen de Tantrayāna kennen we dan nog eens talloze richtingen en scholen. Alle tantrische leringen hebben echter één gemeenschappelijk doel, nl. het laten oplossen van de ‘grove’ energieën in het centrale kanaal. Daardoor wordt de meer subtiele energie in ons geactiveerd. Door vervolgens de subtiele energie te laten oplossen ervaren we Bliss of gelukzaligheid. Dit oplossen kan worden gedaan in de verschillende chakra’s, welke als poorten zijn. Hetzelfde gebeurt vanzelf bij het moment van de dood, en ook tijdelijk gedurende een orgasme, maar door tantrische meditaties kunnen we dit bewust en gewild ervaren. 

Tantrische meditaties gaan naar het allerdiepste niveau, doordat ze rechtstreeks gebruik maken van de belangrijkste karmische of natuurkrachten: slaap, dood, gehechtheid en seks. We gebruiken deze krachten i.p.v. ze te onderdrukken, zoals in Hinayana, onder het motto “gif is medicijn”. Zoals giftige planten in geneeskrachtige middelen kunnen veranderen, kunnen verstorende emoties zoals gehechtheid gebruikt worden voor meer bewustwording en versnelde spirituele groei. De energie van deze krachten lost door de tantrische praktijken op natuurlijke wijze op in ons centrum. Hierdoor wordt het mogelijk complete Bevrijding te bereiken in dit leven.

Het Tantra-pad wordt daarom wel eens 'de snelweg naar Verlichting' genoemd. Een andere vergelijking is: in Hinayana ga je te voet, in Mahayana rijd je per auto, maar in Tantrayana vlieg je met een F-16! Het zal dus niet verwonderlijk klinken dat voor deze laatste meer kennis, vaardigheid en training noodzakelijk is, alsook dat het niet zonder risico is. Tantra is een snel maar smal pad, vaak glibberig, en er gaapt een gevaarlijke afgrond net naast je. Hoewel Tantra werkelijk de snelweg naar Verlichting is, moeten we in overeenstemming met onze capaciteiten stapsgewijs vooruitgaan. Het is heel roekeloos de tantrische methoden te beoefenen zonder je lichaam en geest erop voor te bereiden, net zoals wanneer je aan het stuur van dat straalvliegtuig zou gaan zitten zonder piloten-opleiding... 

Het belang van belichaming

Eén van de grootste bijdragen van Tantra aan spiritualiteit is de filosofie van het lichaam. In tegenstelling tot de leringen die eraan voorafgingen, heeft Tantra het menselijk lichaam serieus genomen.
De lichaamspositieve benadering van Tantra is het directe resultaat van haar visie, volgens welke deze wereld niet slechts een illusie is maar een manifestatie van de Allerhoogste Werkelijkheid. Als de wereld in essentie goddelijk is, moet het lichaam dat ook zijn. Als we de wereld moeten eren als een creatie of een aspect van de goddelijke Kracht (śakti), dan moeten we evenzo het lichaam eren. Wanneer we het lichaam werkelijk begrijpen, ontdekken we dat het de wereld is, die in essentie goddelijk is.
Als we streven naar blijvend geluk, moeten we aandacht besteden aan ons lichamelijke bestaan hier en nu. Maar al te vaak zoeken spirituele zoekers naar ultieme vervulling los van hun lichamelijke bestaan. En maar al te vaak belanden ze niet in echte staten van hoger bewustzijn, maar in staten die opgeroepen worden door de kracht van de verbeelding, die natuurlijk noch bevrijdend noch uiteindelijk bevredigend zijn. Tantra daarentegen neemt het lichaam serieus, door het te begrijpen als de grond voor alle hogere realisaties.
Het doel is dat van alle Indiase bevrijdingsleringen: om voorbij alle lijden te gaan en de onbeschrijfelijke gelukzaligheid van het Zijn te ontdekken. Angstig vermijden van wat we negatieve ervaringen vinden, versterkt alleen maar de houding die negatieve ervaringen voortbrengt. Evenzo creëert blinde gehechtheid aan wat we als positieve ervaringen beschouwen slechts een ander soort karmische band waardoor we volharden in onze staat van onwetendheid. Veelzeggend is dat Tantra ons vraagt om verder te gaan dan de traditionele houding van de koele, volkomen onthechte waarnemer van al onze ervaringen. De tantrische benadering is om alle levenservaringen te zien als het spel van dezelfde Ene. Of ze nu positief of negatief zijn, alle ervaringen zijn ingebed in absolute vreugde, de grote verrukking (mahā-sukha) van de Werkelijkheid. Dit inzicht is echt bevrijdend.

De tantrische geschriften hameren op wat misschien wel de belangrijkste ontdekking van de oude spiritualiteit is, namelijk dat wij de wereld zijn. De wereld is ons ware lichaam.

Shiva-Shakti, of de vereniging van het mannelijke en het vrouwelijke

We kennen de talloze tantrische schilderijen of beelden die Shiva en Shakti in een intieme omhelzing afbeelden. Meestal zit de voluptueuze Shakti op de schoot van haar geliefde en wikkelt ze zich sensueel om hem heen in wat de Tibetanen de yab-yum (moeder-vader) houding noemen, met het gezicht gelukzalig naar boven gekeerd. Dit grafische motief suggereert seksuele liefde, wat logisch is, want voor veel mensen is seksuele vereniging de enige ervaring van eenheid die ze kennen. Wanneer ze zichzelf verliezen in de armen van hun geliefde, ervaren ze op zijn minst een schijn van het ego-overstijgende bewustzijn van de tantrika. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zoveel Neo-tantristen in het Westen Tantra zien als een seksuele discipline die genot belooft boven alle verwachtingen, meestal in de vorm van langdurige of meervoudige orgasmes. Neo-Tantra volgelingen proberen het goddelijke paar te evenaren, maar vergeten meestal dat de vereniging tussen Shiva en Shakti transcendent is en daarom ook aseksueel. De vrucht van hun vereniging - en dus ook het doel van Tantra Yoga - is niet een lichamelijk orgasme, hoe overweldigend ook, maar een eeuwigdurende gelukzaligheid die alles te boven gaat waartoe het menselijk zenuwstelsel in staat is.

We hebben elk een onbeperkte bron van zowel mannelijke als vrouwelijke energie in ons. Tantra biedt methoden om met die heelheid in onszelf in contact te komen. Wanneer onze innerlijke mandala, onze innerlijke ruimte, wereld of universum, volledig is door de vereniging van het mannelijke en het vrouwelijke in onszelf, kunnen we nooit eenzaamheid ervaren. Dit wordt verbeeld in het beeld van de mannelijke en vrouwelijke boeddha in vereniging.

De 'polarisatie' van de ultieme werkelijkheid, de dualiteit, uitgebeeld in Shiva en Shakti, staat als sjabloon voor de tegenstellingen die ervaren worden op het niveau van de voorwaardelijke werkelijkheid. Alle polariteiten en dualiteiten - met name mannelijk en vrouwelijk - die we in de wereld kunnen tegenkomen, liggen al besloten in Shiva en Shakti.

Verlangen en geluk

We worden voortdurend gedreven door verlangen. Onze zintuigen hongeren naar eigen specifiek voedsel (kleuren, geuren…), onze geest naar ideeën. Achter al onze verlangens schuilt de wens gelukkig te zijn, het vermijden van onplezierige ervaringen. Toch is ons leven vol pijn en ontevredenheid. Dit is samsāra. Boeddha ontdekte en onderwees dat de bron hiervan ons uit onwetendheid voortkomende verlangen is.
In sūtrayāna (de niet-tantrische boeddhistische leringen) wordt geoefend wantrouwig te zijn tgo alles wat via de zintuigen binnenkomt. Deze benadering heeft waarde, maar is minder krachtig dan de tantrische benadering: i.p.v. verlangen en genot te vermijden gebruikt Tantra de energie ervan als hulpbron op het spirituele pad. We kunnen nooit volledig geluk bereiken door onszelf systematisch ongelukkiger te maken. Ook Boeddha kwam tot de verlichting nadat hij het pad van verzaking had opgegeven. Eeuwigdurende gelukzaligheid en vreugde kan je bereiken door het bekwaam gebruik van de energie van verlangen, en door te leren écht genot te ervaren.

Religie verwordt meestal tot één van de zwaarste vormen van onderdrukking. Daardoor gaan mensen het zinvol vinden zich ellendig te voelen. En net zoals het onnodig is je schuldig te voelen over genot, is het onjuist te verwachten dat voorbijgaande genoegens uiteindelijke bevrediging kunnen brengen. Zonder het vertroebelende van gehechtheid of schuld, kunnen we steeds diepere niveaus van geluk ervaren, en uiteindelijk het volledige menselijke potentieel bereiken. We dienen onze geest voortdurend zo gelukkig en vredig mogelijk te houden. 

De functie van Tantra is: elke vorm van genot transformeren in de transcendentale ervaring van diep doordringend bewustzijn. Dit laat ons onbeperkt genieten van gelukzalige energie, tegelijk vrij blijvend van verstorende emoties. Niet genot is het probleem, maar het vasthouden ervan en de gehechtheid eraan. 
Tantra laat zien hoe we veel diepere, intensere gelukzaligheid kunnen activeren dan via de zintuigen. Genot richt zich gewoonlijk op de objecten van verlangen buiten onszelf, i.p.v. onze eigen heelheid te ervaren. Op dieper niveau: het hoogste doel van alle tantrische beoefening is het opwekken van uiterst subtiel en gelukzalig bewustzijn.

Om succesvol Tantra te beoefenen moet je met genot kunnen omgaan, zonder controle te verliezen, en het kunnen gebruiken. Dit is de essentiële kwaliteit van de tantrische persoonlijkheid. Tantra werkt dus niet voor ellendige mensen, want deze hebben geen bron van plezier om te benutten. 

Belangrijk is jezelf af te vragen hoeveel zintuiglijk genot je zelf kan hanteren zonder je erin te verliezen, je huidige beperkingen en mogelijkheden realistisch in te schatten. Zwelgen in verlangen is niet hetzelfde als Tantra beoefenen! Gewoon verlangen naar een aantrekkelijk object vervormt de waarneming ervan, door overdrijven en projecteren, waardoor we de werkelijkheid uit het oog verliezen. Dit zorgt voor vastklampen en teleurstelling. Er vindt een overwaardering plaats van de aantrekkelijke kwaliteiten van het object, tot er weinig overeenkomst overblijft met zijn werkelijke aard. Dit kennen we allen vanuit het gevoel van verliefdheid, wanneer je geliefde voor jou alleen maar aantrekkelijk en begeerlijk lijkt.
De tantrische oplossing is heel radicaal: de volledige transformatie van onze gewone visie. Door de alchemie van Tantra wordt de energie van verlangen omgezet in een transcendentale ervaring van gelukzaligheid en wijsheid. I.p.v. de ontevredenheid te voeden, wordt de oorzaak ervan, nl. onwetendheid m.b.t. de aard van de werkelijkheid, vernietigd.

Alleen wanneer we ontevreden zijn over onze gebruikelijke manier van vasthouden aan zintuiglijke verlangens kan Tantra doeltreffend beoefend worden. Als we dit vasthouden niet loslaten zullen we ook met Tantra in cirkeltjes blijven draaien. Onthechting dus, alleen: dit is niét het opgeven van genot! Werkelijke onthechting is niet langer afhankelijk zijn van zintuiglijk genot voor ons ultieme geluk. Het is het ons losmaken van alle kleverige gewoonten die ons ervan weerhouden ons menselijk potentieel ten volle te ervaren. Tantra is er juist op gericht dat we het hoogst mogelijke genot mogen, of zelfs moeten nastreven, maar vanuit het inzicht dat ons gewone genot tweederangs is. Zo doorbreken we onze meestal dwangmatige en bewustzijnsvernauwende beleving van genot. We kunnen ons dan ontspannen, doordat we de vergankelijkheid ervan zien.

Het is goed bewust te zijn van het bestaan van twee niveaus van verlangen:

- gewoon verlangen: genot voortkomend uit contact met de objecten van ons verlangen vernauwt de aandacht tot obsessie voor meer en beter genot, je verzinkt in een soort van bewusteloosheid, en mogelijks verslaving
- verlicht verlangen: uit verlangen ontstane ervaring van gelukzaligheid verruimt de geest, waardoor je beperkingen ontstijgt. De ervaring van genot wordt verenigd met licht, met bewustzijn. Je wordt vrijer i.p.v. verslaafder.

Ons hart openen - de geest van bodhicitta

Het hogere streven naar bevrijding van verlangen en ontevredenheid is nog steeds onvolledig wanneer het zich alleen op ons eigen welzijn richt. We zullen nooit de wijdheid van een werkelijk geopend hart ervaren zolang we krampachtig gericht blijven op ons eigen tijdelijke of uiteindelijke geluk. We moeten deze zelfkoestering overwinnen en ons zoveel mogelijk aan het welzijn van anderen toewijden, dat is de enige manier om blijvend geluk te ervaren.
Deze hoogste motivatie staat bekend als bodhicitta. Alleen door het open hart van bodhicitta te ontwikkelen kunnen we ooit zelf het hoogste geluk bereiken. Deze uiterst mededogende levensopvatting is het directe resultaat van helder inzicht in onze eigen fundamentele werkelijkheid en die van anderen. In plaats van onszelf te beperken tot onze eigen kleingeestige werkelijkheid gaan we een veel grotere sfeer van universele betrokkenheid binnen.

Twee misvattingen over bodhicitta:
- het is niet een emotionele, sentimentele houding, omdat je het lijden van anderen niet verdraagt en er depressief van wordt
- het is niet het gevoel dat je niets kan doen zolang je niet helemaal verlicht bent, dat je pas in een verre toekomst anderen zou kunnen gaan helpen.

Een volledig open hart ontwikkel je niet door de wens alleen, het is een lange en geleidelijke training.
Essentieel hierbij is de geest van gelijkmoedigheid, dit is de basis. Gelijkmoedigheid is geen idee, het is een geesteshouding die we, door ons er voortdurend vertrouwd mee te maken, ons eigen kunnen maken. Wanneer je bedenkt dat alle levende wezens sinds beginloze tijden je dezelfde vriendelijke en onvriendelijke dingen hebben aangedaan, zoals de vriend en vijand van dit leven dat doen, dan zul je inzien dat ze allemaal gelijk zijn, omdat ze steeds weer opnieuw je vriend, vijand en een vreemde zijn geweest.

Bodhicitta is een absolute voorwaarde voor de beoefening van Tantra! Zonder uitzondering zijn alle tantrische meditaties er enkel en alleen voor het ontwikkelen van een sterke bodhicitta. Het is tegelijk het allerbelangrijkste resultaat van de tantrische beoefening.

Tantra en emoties

Veel mensen hebben het idee dat er negatieve emoties bestaan, en vragen zich vervolgens af hoe ze die kunnen loslaten.

Dit is echter niet de tantrische lering. Liever vervangen we in Tantra de zin ‘let it go’ door ‘let it flow’.

Het enige wat je nl hoeft te doen met (intense) emoties is ze simpelweg te laten door je stromen. De emotionele energie, net zoals elke energie, raakt enkel geblokkeerd wanneer we ze proberen grijpen of net proberen weg te drukken. Je hoeft enkel je bewust te worden van hoe je de emoties grijpt dan wel wegdrukt, en te ontspannen in die impuls. Energie wil niets anders dan bewegen, dus Tantra zegt: laat dat toe. Wanneer je gewoon kan aanwezig zijn bij de energie van de emotie, kan die zich ontvouwen als schoonheid, als de pracht van levend te zijn.

Of het nu angst, woede of verdriet is, het kan gewoon mooi zijn, wanneer die gezien worden met het innerlijke oog, het goddelijk oog van waarheid. We hebben enkel angst voor de emoties omdat we bang zijn erin vast te zitten. 

De manier waarop we emoties vasthouden of net wegdrukken is d.m.v. een verhaal, dit vaak onbewust. Voorbeeld: wanneer een geliefde overleden is, kan men zich schuldig voelen niet meer te rouwen, en dit verhaal zorgt ervoor dat het verdriet langer aanhoudt. Leg het verhaal opzij, en laat de emotie komen en ook weer gaan wanneer ze dat wil. Of wanneer je relatie eindigt en je gaat geloven ‘ik zal nooit meer zo geliefd worden’. Dan wordt het verdriet ondraaglijk. 

Dit kunnen voorbeelden lijken van 'negatieve emotie', maar dit is gewoon wat je het noemt wanneer je een bepaalde emotie niet wenst. De emotie op zich berokkent je geen schade, wel het geloof in het verhaal errond waardoor de energie gaat vastzitten. Dit gaat dus ook op voor zgn positieve emoties, beter gezegd: emoties die we fijn vinden. Wanneer je gaat vastzitten in een gevoel van liefde of geluk, creëert dat ook samskara’s - patronen van onverwerkte ervaringen, of mogelijks ook verslaving. 

Emoties zijn niets anders dan geïnterpreteerde gewaarwordingen in het lichaam. De interpretatie is cruciaal, en verschaft een toegangspoort tot heel andere mogelijkheden.

Een voorbeeld: wanneer je een examen moet afleggen, voel je je nerveus. Of beter: je ervaart signalen die je interpreteert als nervositeit. In dat geval haalt het je slaagkansen naar beneden.
Maar wanneer je wat je voelt kan herinterpreteren als bv: ‘ik voel opwinding van bijna de test te halen’ verandert alles. Je moet bedenken dat er eigenlijk niet zoiets bestaat als ‘nervositeit’ - er zijn enkel de lichamelijke sensaties. Dus zowel het narratief ‘ik ben nerveus’ als ‘ik ben opgewonden’ zijn beiden onwaar want louter interpretaties.
Je zou kunnen zeggen: ‘ik open mezelf voor de mogelijkheid dat deze sensatie betekent dat…’

De opdracht is, zowel voor zgn negatieve als positieve emoties, steeds weer de energie te laten stromen. Wanneer het lijkt alsof de energie van buitenaf bij jou binnenkomt laat je die eerst bij je binnenkomen en dan weer wegvloeien. Wanneer je die zou proberen tegenhouden geef je het signaal aan je energielichaam alsof het niet veilig zou zijn. Hierdoor raak je afgeschermd van een deel van het leven, van de levendigheid van te zijn. In Tantra streven we juist naar het ten volle ervaren van de energie van het leven!

Dit is een erg belangrijk aspect binnen tantra yoga, want door het energielichaam te versterken krijg je een heel andere ervaring van het leven: het is niet langer overweldigend of verstikkend, niet langer gevuld met angst, maar vol gevoel van verbinding, liefde en vreugde en schoonheid, van volmaaktheid. Hoe versterk je je energielichaam? Door je emoties, je ervaringen te 'verteren'. 

Wat kan je dus doen? Dit is een erg tantrische praktijk:
Wanneer je een ervaring hebt vraag je je af: wat zijn de lichamelijke gewaarwordingen? Wat ervaar ik werkelijk, vóór ik er interpretatie aan geef? Hoe voelt het om ‘mij’ te zijn vóór ik er een gedachte, een label voor heb? Je zal ontdekken dat een ‘negatieve emotie’ geen gegeven op zich is - er kan wel een intense gewaarwording zijn, bv een gevoel van een zwaar rotsblok wat op je borst drukt. Mede door culturele conditionering is het verleidelijk dit onmiddellijk als een negatieve emotie te labelen. Maar wat zou er gebeuren wanneer je gewoon nieuwsgierig wordt? Wanneer je er gewoon gaat in ademen, zonder het uit de weg te gaan? Wanneer je op een liefdevolle manier bij de ervaring blijft?
Dit kan zelfs met hetgeen je labelt als ‘pijn’. Probeer de fysieke sensatie van pijn te ervaren als een uitdrukking van de levendigheid van gewaarzijn.

Vrij naar Christopher Wallis

Bevrijding van schaamte en schuld (en iets over vrije wil)

De grote tantrische meester Abhinavagupta schreef 1000 jaar geleden: de oorzaak van alle psychische lijden is een gebrek aan begrip van de natuur van de realiteit. Dus de remedie is dan het juiste begrip ervan, wat alle vormen van door de geest gecreëerd lijden elimineert. Dit maakt het overgrote deel uit van het lijden van de mens. 

Het geloof ‘ik had dit of dat anders moeten doen’ wordt een kwelling, door het geloof dat je iets anders had kunnen doen. Dit geloof is op zich vreemd - geen enkel ander dier op aarde gaat immers bewust zichzelf zo folteren.  Schaamte en schuld zijn twee vormen van dit psychologisch lijden, maar het is mogelijk compleet vrij te worden van álle psychisch lijden. Die staat wordt in Tantra ‘bevrijding’ genoemd. 

Het middel hiertoe is het omverwerpen van de tirannie van ‘ordinaire verschijningen’. Of anders gezegd: in contact komen met hoe de realiteit wérkelijk is, i.p.v. hoe we denken dat die is, vanuit onze conditioneringen, filters en projecties. 

Net zoals we door grondige observatie weten dat de zon niet rond de aarde draait, ook al lijkt dat zo, lijkt het alsof je vrije keuze heb in beslissingen. We beelden ons in dat we een vrij handelend wezen zijn wat kan doen wat het wil. Dat komt doordat het merendeel van de factoren die onze keuzes bepalen niet zichtbaar zijn voor ons. 

Wetenschap toont aan dat er voor elk gevolg een oneindig web van oorzaken bestaat, dus ook zo voor de mens. We moeten dan kijken naar neurochemicaliën, hormonen enz. De hoeveelheid adrenaline in je systeem bv beïnvloedt je beslissingen. Zelfs gewoon het feit dat je wel of niet honger hebt speelt een rol, of je pijn hebt, of je een slechte geur waarneemt enz. M.a.w. er zijn steeds ontelbare factoren aan het werk, of we die nu bewust zijn of niet. Je zgn ‘keuze’ ontstaat vanzelf op het moment dat al deze biologische en omgevingsfactoren combineren tot 100%. 

Verder is het zo dat alles de oorzaak is van alles. Er is niet eenvoudigweg een A die B veroorzaakt, maar alles is een complex gevolg van een samenkomen van nog veel complexere factoren. Daardoor kan je ook niet vereenvoudigd over jezelf denken in termen als ‘als ik X gedaan had dan was Y gebeurd.’ Dat we dit wél doen zorgt ervoor dat we afwijken van wat de realiteit is, en verhalen gaan verzinnen over de realiteit. 

Een essentiële lering in tantra is dat er maar één 'handelaar' is, en dat is Shiva, of het Absolute Bewustzijn. Er bestaan geen andere individuele entiteiten die op één of andere manier buiten de causale matrix zouden kunnen handelen. 

Bestaat er dan geen vrije wil? Ja en nee - het probleem is simpelweg het begrip ‘vrije wil’. Er is geen onafhankelijke wil. Het idee dat je als mens buiten de causale matrix van alles wat bestaat en gebeurt zou kunnen handelen is belachelijk en eigenlijk eindeloos verwaand. Het Absolute Bewustzijn heeft wel absolute vrije wil, en creëert van daaruit het Bestaan als zijn speelruimte. Tantra erkent de absolute vrijheid of svatantriya, maar dus niet als individu, omdat er simpelweg geen afgescheiden individu bestaat!

Conclusie: 

er is een patroon van bestaan, of paravāk - het opperste Woord, of Logos in het Griekse denken, de intelligentie van het systeem. Jij bent zelf deel van dat patroon, van die intelligente. Meer nog: je bént het. Als zodanig is elke keuze of beslissing die je maakt ook deel van het patroon. Uiteraard neemt dit niet weg dat je leert en vanuit nieuwe ervaringen nieuwe keuzes kan en zal maken. 

Uiteindelijk komt dit neer op het feit dat het hele probleem bestaat uit het ‘ik’, het idee van een afgescheiden entiteit, het gevoel een apart zelf te zijn. Door het zien van het ‘ik’ als zijnde een illusie, een fata morgana, lost alle gevoel van schuld gelijk mee op. Dit is de kern van zowel Shaiva Tantra als Boeddhisme.

Vrij naar Christopher Wallis

Bronnen

Bij het schrijven van de teksten in deze blog putte ik uit eigen herinnering, kennis en ervaring, maar raadpleegde ik tevens vele auteurs en leraars, teveel om op te noemen. Ik was zo gelukkig van enkele ervan rechtstreeks onderricht in Tantra te hebben mogen ontvangen.

Graag wil ik toch eer betonen aan de voornaamste ervan, en tevens vergeving vragen aan wie ik zou vergeten zijn:

- Christopher Wallis

- Christopher Tomkins

- Steffo Shambo

- Tulku Lobsang Rinpoche

- Vajra Seba (Kṛṣṇavajra Naljor)

- Somananda

- Daniël Odier

- Lama Thubten Yeshe

- Dechen Dorje

- Dilgo Khyentse Rinpoche

- Stef Kling

- Anand Rudra

- Ivar Mol

- Swami Nirav Beej

- Kyagpon Ngawang Tenzin

- Peter Marchand

- L. Johnson

- Ben Joffe

- G. Feuerstein

- Tenzin Wangyal Rinpoche

- Dr. Nida Chenagtsang

- Margo Anand

- Centrum voor Tantra, Nederland

- Sunyata Saraswati

- Bhagwan Shree Rajneesh (Osho)

- Swami Satyananda Saraswati

- Tenzin Gyatso, de 14e Dalai Lama

gelieve niets uit de blog te gebruiken zonder toelating van TantrAnanda